De moderne hout- en pelletkachel is steeds meer in trek. Vooral omdat de gebruiker sterk op de kosten, voor het verwarmen van zijn woning, kan besparen. Het goede nieuws is dat, ondanks een sterke toename van het aantal geplaatste hout- en pelletkachels, de uitstoot van fijnstof wordt verminderd. Dit komt doordat de moderne hout- en pelletkachel veel schoner brandt. Volgens verschillende onderzoeken staat er in 1 op de 6 woningen een kachel. De hout- of pelletkachel is daarmee een belangrijk onderdeel voor het verwarmen van woningen in Nederland.
Schonere toestellen hebben een positief effect op de luchtkwaliteit
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft midden 2023 een onderzoek laten verrichten naar fijnstof, waarbij alle fijnstof in Nederland in kaart is gebracht. Het verkeer is de grootste bron van fijnstof. Volgens het RIVM zorgt de consument voor 11% van de totale fijnstofuitstoot, door o.m. vuurwerk, buitenvuren, koken maar ook door houtkachels. Van die 11% komt 1/3e deel, dus rond de 3,3% door houtstook. En daarbij is een opvallende trend te zien: Ondanks een sterke toename van het aantal houtkachels, neemt de uitstoot niet meer toe. Het RIVM heeft daarvoor de volgende verklaring: "De afname komt vooral doordat er steeds vaker modernere houtkachels worden gebruikt die daarbij verouderde houtkachels vervangen. Nieuwe kachels verbranden het hout beter waardoor ze minder fijnstof uitstoten, met name het condenseerbaar deel. De uitstoot van PM2.5 daalt daarom veel meer wanneer condenseerbaar fijnstof wordt meegenomen, namelijk van 6.6 naar 4.1 kiloton".
Ook De Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) doet onderzoek naar uitstoot. Het TNO heeft een rapport uitgebracht waarbij zij adviezen meegeven waardoor de overlast zo snel mogelijk kan worden opgelost. Het TNO adviseert aan de hand van extra onderzoek om zo snel mogelijk de oude openhaarden en verouderde houtkachels te vervangen door nieuwe kachels. Als elke oude openhaard of oude houtkachel wordt vervangen door een Ecodesign-houtkachel of pelletkachel is een reductie van 50% mogelijk, zelfs met toenname van het in gebruik zijnde houtgestookte kachels.
In Duitsland heeft men deze aanpak al in 1995 ingevoerd. Daar is zichtbaar dat de uitstoot door houtkachels sterk is afgenomen. Ook is er veel minder sprake van overlast omdat de schoorsteenveger jaarlijks de situatie controleert en kan ingrijpen als er onveilig of onjuist gestookt wordt.
Beter stoken en een goede installatie zorgt voor veel minder overlast
Belangrijk is om overlast te voorkomen zodat uw buren of de omgeving geen last heeft van uw kachel. Overlast is eenvoudig te voorkomen. Bij een houtkachel is het belangrijk dat de gebruiker goed stookt en dat voorkomen wordt dat er veel rook ontstaat. Rustig opstarten, goed en droog hout en niet teveel smoren, zijn daarbij belangrijke adviezen. Maar daarnaast is ook het rookkanaal van belang. Deze moet boven de nok van het dak uitkomen, zodat de rook niet bij de buren terecht kan komen.
Gemeenten doen onderzoek om te zien hoeveel overlast er werkelijk is
Het is niet exact duidelijk hoeveel overlast wordt veroorzaakt door houtkachels. Enkele gemeenten, waaronder de Gemeente Amsterdam, heeft getracht dit in kaart te brengen. Maar dit blijkt nog niet eenvoudig te zijn. Bijvoorbeeld: in 2022 zijn er in de Gemeente Amsterdam (900.000+ inwoners) 324 meldingen binnengekomen over rookoverlast, waarvan 48 meldingen van 1 persoon. Daarnaast heeft Amsterdam veel woonboten waar de schoorsteen laag uitkomt, wat zorgt voor extra overlast. Ook zijn deze meldingen gebaseerd op buitenvuren en/of barbecues.
Eigenlijk blijkt hier al uit dat het voorkomen van overlast best te voorkomen is. Houdt de stoker zich aan de adviezen, dan zal er veel minder overlast zijn. Veel informatie en video's over beter stoken wordt duidelijk weergegeven op: www.beterstoken.nl
Meer informatie over de uitstoot van fijnstof
Met fijnstof worden alle stofdeeltjes in de lucht bedoeld. Het is een verzamelnaam van deeltjes van verschillende grootte, tot maximaal 10 micrometer (µm) doorsnede. Deeltjes bestaand uit zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak vormen het grootste deel, ook elementair koolstof en koolstofverbindingen dragen bij aan fijnstof.
Fijnstofuitstoot bij auto’s komt voor een deel uit de uitlaat, bijvoorbeeld roetdeeltjes. Tegenwoordig worden vrijwel alle nieuwe auto’s uitgerust met een filter om fijnstof-uitstoot te verminderen. Daarnaast ontstaat fijnstof ook door slijtage van banden en remmen. Ook een elektrische auto stoot daarom fijnstof uit.
Stoot een houtkachel ook fijnstof uit?Ja, elk verbrandingstoestel stoot fijnstof uit. Net als bij elektrische auto’s is dat bij de moderne variant (pelletkachel en Ecodesign-houtkachel) veel minder.
In de volksmond wordt een houtkachel of Ecodesign-houtkachel ook wel een “Open haard” genoemd. Echter de verschillen zijn groot: vergelijk dit met het verschil tussen een oldtimer (Open haard) of elektrische auto (Ecodesign-houtkachel en pelletkachel).
Om een eerlijke vergelijking te maken is het belangrijk de verschillende nuances goed te begrijpen én te onderscheiden.
|
Uitstoot fijnstof kachels vs auto's
In onderstaande tabel vergelijken wij de uitstoot van fijnstof tussen oude- en nieuwe technieken kachels ten opzichte van verschillende soorten auto's.
Waar bevindt zich de meeste fijnstof?Uit een nieuwe studie naar de luchtkwaliteit in Europese steden blijkt dat wonen in een grote Europese stad dezelfde impact op de gezondheid heeft als het roken van gemiddeld 183 sigaretten per jaar. Het autoverkeer wordt als een van de belangrijkste oorzaken genoemd. Huishoudens dragen hier ook in bij, echter voor een klein gedeelte.
De meeste fijnstof bevindt zich rond autosnelwegen en gebieden waar zich veel verkeer bevindt. |
Fijnstof in huis
Vaak wordt dit onderschat, maar vooral in nieuwe, sterk geïsoleerde woningen is de fijnstof concentratie binnen te hoog. Dit komt vooral door het koken en bakken in de woning. TNO adviseert dan ook om de kookafzuiging naar buiten af te voeren, omdat bestaande geurfilters geen gevaarlijke stoffen kunnen wegfilteren.
Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de stoffen niet in de keuken en verder in het huis komen. Mogelijke oplossingen hiervoor zijn overstappen op elektrisch koken en een goede kookafzuiging met een afvoer naar buiten installeren. Het is beter om de afzuigkap al direct bij het aanzetten van het gas in te schakelen op een hoge stand en pas enkele minuten na afloop van het koken uit te doen. Is dat niet mogelijk, zorg dan voor zo goed mogelijke natuurlijke ventilatie tijdens het koken, bijvoorbeeld door een raam open te zetten. Goede kookafzuiging en/of natuurlijke ventilatie helpen natuurlijk ook om kookgeuren te voorkomen of te verminderen en fijnstof wat kan vrijkomen tijdens het bakken en braden af te voeren en te verdunnen.
Meer informatie kunt u hier vinden: https://www.tno.nl/nl/duurzaam/veilige-duurzame-leefomgeving/energie-gebouwde-omgeving/installaties-componenten-energie/fijnstof-huis-koken/
Dit artikel is gebaseerd op diverse bronnen:
https://www.milieucentraal.nl/duurzaam-vervoer/elektrische-auto/
https://www.wikiwand.com/nl/Fijnstof
https://www.ad.nl/auto/wonen-in-amsterdam-is-even-ongezond-als-183-sigaretten-per-jaar-roken~a56711ce/
https://www.tno.nl/nl/newsroom/insights/2023/03/extra-beleid-dreigt-overlast-houtrook/